Forum klasy 3A II LO w Tarnowie

justynam

Olimpiada Wiedzy o Polsce i Świecie Współczesnym jest przeznaczona głównie dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Zasadniczym celem zawodów jest rozbudzenie zainteresowania życiem społeczno-politycznym kraju i świata. Uczestnicy Olimpiady powinni orientować się we współczesnych procesach i zjawiskach społeczno-politycznych, mieć opanowaną wiedzę przewidzianą w programie szkolnym z zakresu przedmiotów merytorycznych związanych z tematyką zawodów (wiedza o społeczeństwie, historia najnowsza itp.) oraz wiadomości określone programem Olimpiady.
Tematyka zawodów jest szersza niż program wymienionych przedmiotów szkolnych i zakłada, że uczestnicy wykażą się nie tylko umiejętnością samodzielnego przyswajania wiedzy wykraczającej poza wymogi szkolne, ale także zdolnością do indywidualnego dokonywania analiz na podstawie posiadanych wiadomości.

Program składa się z dwóch bloków tematycznych:

Stały blok dla wszystkich edycji Olimpiady obejmuje dwie główne grupy tematyczne:
Struktury i mechanizmy życia politycznego w Polsce i świecie.
Przemiany społeczno-polityczne we współczesnym świecie i Polsce.
Na każdą z tych grup składa się kilka tematów.

Zmienny blok tematyczny jest ustalany corocznie dla każdej edycji zawodów i zawiera problematykę wynikającą najczęściej z jednego z tematów bloku stałego, odpowiednio rozszerzonego i wyrażonego w haśle danej edycji.

Zawodników przystępujących do udziału w Olimpiadzie na wszystkich jej etapach obowiązuje znajomość literatury zalecanej przez Komitet Główny Olimpiady. Wykazy zagadnień do egzaminu ustnego i lektur są aktualizowane i corocznie publikowane. Źródłem informacji o współczesnych wydarzeniach w kraju i świecie jest ponadto publicystyka prasowa i radiowo-telewizyjna. Uczestnicy Olimpiady winni wykazać się znajomością problemów podejmowanych na łamach prasy o zasięgu krajowym i międzynarodowym, szczególnie w czasopismach zalecanych przez organizatorów zawodów.

A. STRUKTURY I MECHNIZMY ŻYCIA POLITYCZNEGO W POLSCE I ŚWIECIE

Kultura polityczna społeczeństwa. Stosunki społeczne i sposoby ich kształtowania. Rola państw w instytucjonalizacji życia społecznego. Naród i państwo. Typy i przemiany kultur. Kształtowanie kultury ogólnonarodowej i jej pluralizm. Rola tradycji i podstawowych źródeł kultury narodowej a nowoczesność i uniwersalizm w życiu kulturalnym. Dziedzictwo narodów - wartości, symbole i pomniki kultury. Konflikt norm, obyczajów i stylów życia. Tolerancja w życiu społecznym. Rola kościołów w kształtowaniu świata wartości. Inteligencja i jej wpływ na przemiany społeczne.

Państwo. Koncepcja roli państwa we współczesnym świecie. Problem suwerenności zewnętrznej i wewnętrznej. Struktura terytorialna. Zagadnienie autonomii. Problem samorządności. Federalizm. Państwo jako struktura administracyjna. Sposoby klasyfikowania państw (liberalne - totalitarne, autorytarne - demokratyczne). Zasady ustrojowe państw. Konstytucja i jej rola we współczesnym państwie. Symbolika narodowa.

Systemy polityczne. Demokracja bezpośrednia i pośrednia. Rola opinii publicznej we współczesnym państwie i sposoby jej kształtowania. Pluralizm we współczesnym świecie. Typy systemów politycznych. Partie, systemy partyjne i ich wpływ na funkcjonowanie państwa. Partie i ruchy polityczne we współczesnej Polsce (geneza i założenia programowe). Rola związków zawodowych. Życie polityczne w państwie, w regionie i w zbiorowościach lokalnych. Sąsiedzi Polski - transformacje ustrojowe.

Transformacja polskiego systemu politycznego. Od państwa totalitarnego do liberalnego, od państwa autorytarnego do demokratycznego. Od zasad monopolu partii komunistycznej do pluralizmu politycznego. Od zasady jednolitości władzy do trójpodziału władzy. Kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego - rola samorządu terytorialnego.

System organów państwa. Tradycje polskiego parlamentaryzmu. Parlament w systemie organów państwa. Sejm i Senat (struktura organizacyjna, mechanizmy działania, kompetencje). Władza wykonawcza a władza ustawodawcza. Struktura i kompetencje władzy wykonawczej w Polsce. Inne naczelne organy państwa. Państwo prawa. Władza sądownicza. Instytucje ochrony prawnej. Rzecznik praw obywatelskich. System źródeł prawa w Polsce. Prawo a inne systemy normatywne.

Prawa człowieka we współczesnym świecie. Kształtowanie się idei praw człowieka i obywatela. Prawa i wolności obywatelskie. Zasady i instytucje kontroli przestrzegania praw. Gwarancje międzynarodowe i wewnątrzkrajowe przestrzegania praw. Inicjatywy społeczne na rzecz praw człowieka i obywatela. Prawa człowieka we współpracy europejskiej. Prawa człowieka jako przedmiot zainteresowania ONZ. Prawa człowieka jako strefa polityki zagranicznej państwa. Rola jednostki w życiu społeczeństwa. Instrumentalizm polityczny w sferze realizacji praw człowieka i obywatela - współzależność polityki i ekonomiki. Przykłady naruszania praw człowieka i obywatela we współczesnym świecie. Ochrona praw człowieka w Polsce - historia i teraźniejszość. Terroryzm polityczny i terroryzm państwowy a prawa człowieka i obywatela. Nacjonalizm ekonomiczny.

Współczesna myśl polityczna. Ideologie, doktryny polityczne i ruchy społeczne. Liberalizm i neoliberalizm. Konserwatyzm. Chrześcijańska demokracja. Socjaldemokracja. Ideologie narodowe. Faszyzm. Komunizm. Ruchy społeczne w świecie i Polsce (ruchy alternatywne wśród młodzieży, inicjatywy społeczne w środowiskach lokalnych).

Współczesne stosunki międzynarodowe. Mechanizmy, szanse i bariery międzynarodowej współpracy politycznej. Ugrupowania polityczne i militarne - geneza, funkcje, przyszłość. Problemy bezpieczeństwa w skali globalnej i regionalnej. Organizacje międzynarodowe - funkcje i znaczenie. Współpraca regionalna. Tworzenie regionów przygranicznych. Znaczenie regionalizacji w przełamywaniu barier narodowościowych i etnicznych i w niwelowaniu lokalnych zagrożeń cywilizacyjnych. Regionalizacja etapem we współpracy i integracji gospodarczej.
B. PRZEMIANY SPOŁECZNO-GOSPODARCZE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE I POLSCE

Społeczeństwo globalne i grupy społeczne. Współczesne teorie uwarunkowania społecznego. Wielkie i małe struktury społeczne. Problem władzy w strukturach społecznych. Relacje między wielkimi strukturami społecznymi. Konflikty społeczne. Rola małych grup społecznych w funkcjonowaniu struktur społecznych. Rodzina jako podstawa organizacji społeczeństwa. Społeczności etniczne i terytorialne. Struktura społeczna współczesnego społeczeństwa polskiego (mniejszości narodowe i wyznaniowe, zróżnicowanie warstwowe). Wpływ transformacji ustrojowej na zmiany struktur społecznych.

Struktura i procesy demograficzne. Procesy rozwoju ludności i ich następstwa społeczno-gospodarcze. Zmiany pokoleniowe. Przemiany struktur ludnościowych Polski na tle procesów ludnościowych świata.

Struktura gospodarki i struktura społeczno-zawodowa. Restrukturyzacja gospodarki. Przekształcenia własnościowe w gospodarce. Prywatyzacja. Reprywatyzacja. Hierarchia zawodów. Procesy urbanizacji i ich następstwa. Społeczno-gospodarcze problemy wsi i rolnictwa.

Kryzysy społeczne. Ekonomiczne i polityczne podłoże konfliktów i kryzysów społecznych. Zmiany stosunków własnościowych.

Dylematy interwencji państwa w życie gospodarcze. Cele i metody polityki społecznej w systemie gospodarki rynkowej.Podstawowe kwestie społeczne współczesnej Polski - inicjatywy ludności, zbiorowości, organów państwa w ich przezwyciężaniu.

Gospodarka rynkowa we współczesnym świecie. Strukturalne przemiany w gospodarce światowej. Perspektywy integracji europejskiej i rozwoju rynku światowego. Główne kategorie ekonomiczne gospodarki rynkowej. Problemy własnościowe, konkurencja, rynek pracy. Procesy krystalizacji stosunków własnościowych i struktury społecznej. Przejawy i konsekwencje rywalizacji między najwyżej rozwiniętymi państwami zachodnimi. Współczesne czynniki i uwarunkowania rozwoju gospodarczego. Nowoczesne technologie i gałęzie gospodarki (informatyka). Rozwój gospodarczy w regionach świata - trwałość głównych ośrodków siły gospodarczej. Zagadnienia transformacji technologii i wiedzy naukowo-technicznej. Uwarunkowania i formy integracji gospodarczej. Społeczne, ekonomiczne i polityczne przyczyny i konsekwencje migracji ludności we współczesnym świecie. Wewnętrzne i zewnętrzne ograniczenia rozwoju gospodarczego. Problem zadłużenia jako bariera wzrostu gospodarczego.

Zagrożenia cywilizacyjne we współczesnym świecie. Społeczne konsekwencje rozwoju przemysłowego: problemy ludnościowe, surowcowe, energetyczne, żywnościowe, ekologiczne, katastrofy nuklearne. Demograficzny obraz świata. Nierówności rozwoju ludności. Ekologia jako problem światowy, źródła zanieczyszczeń środowiska, lokalne katastrofy ekologiczne, transfer zanieczyszczeń środowiska. Rolnictwo i wyżywienie, przyczyny głodu i niedożywienia, drogi postępu. Rolnictwo a ekologia. Problemy energetyczne świata, źródła energii i surowców, poszukiwanie nowych zasobów energetycznych, nowoczesne technologie - możliwości i ograniczenia. Procesy urbanizacji - aspekty ekonomiczne, społeczne i ekologiczne. Perspektywy i szanse rozwiązywania problemów globalnych w warunkach rozbrojenia, trwałego pokoju i współpracy międzynarodowej, znoszenia bloków militarnych i wyrównywania poziomów rozwoju krajów i kontynentów. Problemy konwersji przemysłu zbrojeniowego na cele cywilne.

+

Bezpieczeństwo państwa

1. Pojmowanie, istota i typologie bezpieczeństwa państwa. Ogólne definicje bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo jako potrzeba podmiotowa. Bezpieczeństwo a zagrożenia i wyzwania dla podmiotu. Aspekt zewnętrzny i wewnętrzny bezpieczeństwa podmiotu. Istota bezpieczeństwa i polityki bezpieczeństwa państwa. Wymiar podmiotowy, przedmiotowy, funkcjonalny (procesualny) bezpieczeństwa państwa. Typologie bezpieczeństwa państwa. Środki i metody polityki bezpieczeństwa państwa. Czynniki ewolucji bezpieczeństwa państwa. Bezpieczeństwo Polski.

2. System bezpieczeństwa międzynarodowego. Istota i uwarunkowania bezpieczeństwa międzynarodowego. Zagrożenia dla bezpieczeństwa zewnętrznego państwa - polityczne, ekonomiczne, militarne, społeczne, kulturowe, ekologiczne. System bezpieczeństwa międzynarodowego; system bezpieczeństwa zbiorowego a system zbiorowej obrony. Międzynarodowe organizacje w obszarze bezpieczeństwa; powszechne i regionalne. Sojusze polityczno-wojskowe w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego (dwustronne i wielostronne). Pojęcie, istota i mechanizmy bezpieczeństwa we współczesnej Europie; szczególny charakter polityki bezpieczeństwa i obrony UE. Normatywny system bezpieczeństwa Polski: prawne aspekty bezpieczeństwa zewnętrznego. Zagrożenia militarne dla bezpieczeństwa Polski - zapobieganie i przeciwdziałanie im. Polska w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego - uwarunkowania systemowe (zewnętrzne) i wewnętrzne; priorytety polskiej polityki bezpieczeństwa, rola i pozycja Polski w NATO, Unii Europejskiej, ONZ, we współpracy subregionalnej, inne formy zaangażowania Polski w kształtowanie bezpieczeństwa międzynarodowego.

3. Bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny. Istota i uwarunkowania bezpieczeństwa wewnętrznego i porządku publicznego. Współczesne zagrożenia w obszarze bezpieczeństwa wewnętrznego i porządku publicznego: zagrożenia polityczne - wojna, zamach stanu, bunt itp.; ekonomiczne - kryzys gospodarczy, finansowy, strajki, itp.; ekonomiczno-techniczne - katastrofy, awarie, powodzie itp.). Prawne aspekty bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. Instytucje bezpieczeństwa Polski na poziomie centralnym, regionalnym, lokalnym; ogólne i wyspecjalizowane organy i służby (Biuro Bezpieczeństwa Narodowego, Siły Zbrojne, Policja, Żandarmeria Wojskowa, Straż Graniczna, Służba Celna, Państwowa Straż Pożarna, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służby: Wywiadu Wojskowego i Kontrwywiadu Wojskowego, Biuro Ochrony Rządu, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Urząd Kontroli Skarbowej, Służba Więzienna i inne). Stany nadzwyczajne i kryzysowe, sposoby zarządzania i zwalczania zagrożeń. Rola współpracy międzynarodowej w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego. Udział Polski we współpracy międzynarodowej państw UE w obszarze spraw wewnętrznych i wymiaru sprawiedliwości.

4. Bezpieczeństwo ekonomiczne. Istota i uwarunkowania bezpieczeństwa ekonomicznego. Zagrożenia dla bezpieczeństwa ekonomicznego wynikające ze zmian w gospodarce światowej i procesów globalizacji, np. merkantylizm, spekulacje walutowe, agresja ekonomiczna, wojna gospodarcza, szpiegostwo technologiczne, zagrożenia wynikające z rozwoju i funkcjonowania gospodarki światowej, rynków finansowych, problemy rolnictwa i wyżywienia itp. Metody i środki państwowe na rzecz zapewniania bezpieczeństwa ekonomicznego: interwencjonizm, protekcjonizm, racjonalny fiskalizm, tworzenie Specjalnych Stref Ekonomicznych, inne. Współpraca międzynarodowa na rzecz bezpieczeństwa ekonomicznego. Multilateralne mechanizmy przeciwdziałania zagrożeniom ekonomicznym. Modelowanie bezpieczeństwa ekonomicznego. Bezpieczeństwo ekonomiczne Polski. Zagrożenia dla bezpieczeństwa ekonomicznego Polski takie jak np. spekulacje destabilizacyjne - załamanie giełdy, kryzys gospodarczy; rywalizacja ekonomiczna między państwami, regionami; zadłużenie zagraniczne, itp. Wyzwania, zagrożenia i szanse wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Wpływ tendencji i wydarzeń zagranicznych na polską gospodarkę.

5. Bezpieczeństwo społeczne. Istota i uwarunkowania bezpieczeństwa społecznego. Kwestie społeczne a bezpieczeństwo społeczne państwa. Zagrożenia dla bezpieczeństwa społecznego (przestępczość pospolita, patologie społeczne, bezrobocie, ubóstwo, bezdomność, migracje zarobkowe, marginalizacja i wykluczenie społeczne, pogłębianie się podziałów społecznych, problemy integracji i dezintegracji społecznej). Demografia a bezpieczeństwo społeczne. Zagrożenia o charakterze społecznym dla bezpieczeństwa Polski, np. ubóstwo, wykluczenie społeczne, migracje, transnarodowa przestępczość zorganizowana, terroryzm międzynarodowy itp. Uwarunkowania i założenia polityki społecznej Polski w zakresie bezpieczeństwa społecznego. Rządowe i pozarządowe programy i inicjatywy na rzecz bezpieczeństwa społecznego.

6. Bezpieczeństwo kulturowe. Istota i uwarunkowania bezpieczeństwa kulturowego. Bezpieczeństwo kulturowe jako kategoria bezpieczeństwa w wymiarze narodowym i międzynarodowym. Zagrożenia kulturowe (wewnętrzne i zewnętrzne) dla bezpieczeństwa państwa. Tożsamość kulturowa narodu jako element bezpieczeństwa państwa. Rywalizacja cywilizacji a bezpieczeństwo kulturowe państw. Prawa i wolności człowieka jako warunek bezpieczeństwa kulturowego. Ochrona prawna dóbr kultury narodowej oraz międzynarodowa ochrona dóbr kultury. Model systemu bezpieczeństwa kulturowego RP. Zagrożenia i czynniki determinujące bezpieczeństwo kulturowe Polski.

7. Bezpieczeństwo ekologiczne. Istota i uwarunkowania bezpieczeństwa ekologicznego. Zagrożenia dla bezpieczeństwa ekologicznego: naturalne, antropogeniczne. Źródła zanieczyszczeń środowiska. Metody i środki państwowe na rzecz zapewniania bezpieczeństwa ekologicznego:
dążenie do zachowania równowagi w systemie przyrodniczym, zarządzanie dostępem do zasobów środowiska, likwidacja i zapobieganie powstawaniu negatywnych dla środowiska skutków działalności gospodarczej, racjonalne użytkowanie zasobów przyrodniczych, itp. Działalność proekologiczna. Znaczenie ekologii i sozologii dla bezpieczeństwa ekologicznego państwa. Rola organizacji pozarządowych w ochronie środowiska. Problem bezpieczeństwa ekologicznego w stosunkach międzynarodowych. Polska wobec wyzwań i zagrożeń ekologicznych. Zadania organów władzy w systemie bezpieczeństwa ekologicznego.

8. Bezpieczeństwo energetyczne. Istota i uwarunkowania bezpieczeństwa energetycznego. Zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa energetycznego. Związek między bezpieczeństwem energetycznym a ochroną klimatu Ziemi. Polityka energetyczna państwa. Problemy energetyczne w strategii politycznej państwa. Współpraca międzynarodowa na rzecz zapewniania bezpieczeństwa energetycznego; polityka energetyczna Unii Europejskiej. Polska wobec wyzwań i zagrożeń energetycznych: problem dywersyfikacji źródeł pozyskiwania energii, koszty uzyskiwania energii, ciągłość dostaw; polityczny aspekt - utrzymanie "suwerenności energetycznej".

9. Bezpieczeństwo informacyjne. Istota i uwarunkowania bezpieczeństwa informacyjnego. Zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa informacyjnego państwa: cyberterroryzm, cyberataki, cyberaktywizm, sabotaż, wojny internetowe itp.Środki i metody zwalczania zagrożenia dla bezpieczeństwa informacyjnego: siły szybkiego reagowania do spraw bezpieczeństwa sieciowego (Cyber Security Task Forces), ochrona własności intelektualnej, ochrona danych osobowych, klauzule tajności, ochrona informacji w organizacjach (instytucjach), granice wolności słowa w Internecie; odpowiedzialność dostawców usług internetowych i inne. Zagrożenia i wyzwania dla bezpieczeństwa informacyjnego i telekomunikacyjnego Polski np. dostęp do informacji niejawnych, zagrożenie użycia techniki informacyjnej w celu stworzenia społeczeństwa kontrolowanego, zależność polityczna i ekonomiczna państwa, ochrona prywatności a walka z terroryzmem, "handel informacją", zagrożenie nieumyślne, dywersja, dezintegracja lub destrukcja informacji, infiltracja czynna i bierna, przestępczość komputerowa i inne zagrożenia o charakterze kryminalnym. Polityka bezpieczeństwa informacyjnego RP.

Ania

aha
powodzenia , czyli bedzie poprostu wszytko

dolce (corleone)

moja wiedza pozwala mi tylko wystartować na paraolimpiadzie z wosu Smile

ktoś wie kiedy będzie?

kuba

kiedy będzie? Bo może bym sobie wystartował

justynam

69 czerwca

Ania

ooo jak beda zapisy to sie tez zglosze , chyba tylko na takiej mialabym jakiekolwiek szanse